آغاز سال تحصیلی جدید برای تمامی خانواده ها، خواه آن گروه که کودکانی دبستانی و خواه آن گروه که نوجوانانی دبیرستانی دارند، سرشار از شور و شادی، و البته نگرانی و دلهره است. آن چه در این روزها موجب آسودگی و آرامش خیال پدر و مادرها و فرزندان شان می شود، داشتن آمادگی و برنامه ای مناسب برای کاستن از دردسرها و تنش های ناشی از بازگشایی مدرسه هاست. در این زمینه به چند نکته و راهکار ساده و مفید اشاره می شود.
مهم ترین عامل برای خوش رویی و خوش خلقی کودکان و نوجوانان در روزهای نخست ماه مهر، داشتن خوابی کافی و منظم است. به همین منظور، پدر و مادر می توانند در روزهای پایانی تابستان، با توجه به تغییر ساعت رسمی کشور، برنامه ای مناسب برای خواب فرزندان شان در نظر بگیرند تا آن ها، هم سرحال و بانشاط مدرسه رفتن را آغاز کنند، هم خویشتن دار و شکیبا باشند. لازم به یادآوری است، بیشتر کودکان و نوجوانانی که از کم خوابی و بی خوابی رنج می برند، اغلب کج خُلق، کسل و بی حوصله اند.
خوردن صبحانه ای مناسب، نه تنها موجب افزایش توان جسمی، بلکه بهبود عملکرد مغز نیز می شود. پدر و مادرهایی که صبح ها چند دقیقه ای وقت صرف می کنند و صبحانه ای ساده، اما مقوی، برای فرزندشان آماده می کنند، کمتر دچار دردسرهای ناشی از گرسنگی و بی تابی آن ها در طی روز می شوند. البته به همراه داشتن توشه ای برای نیم روز نیز از گرسنگی و سرگردانی فرزندشان در روزهای نخست مدرسه می کاهد.
برای کاستن از تشویش ها و نگرانی های کودکان و نوجوانان درباره ی درس و مدرسه می توان فضای خانه را شاد نگه داشت. در این زمینه، پدر و مادر می توانند درباره ی برنامه ی گوناگون تحصیلی با شور و شوق صحبت کنند. هنگام خرید نوشت افزار، کیف و روپوش مدرسه فرزندشان را نیز همراه خود ببرند. به او کمک کنند تا کتاب ها و دفترچه هایش را جلد کند. هم چنین، می توانند با خلاقیت و ابتکار خود، و البته فرزندشان، اتاق، میز و وسایل روی میز او را تزیین کنند. افزون بر این، لازم است بکوشند درباره ی جنبه ها و مزیت های ارزشمند دانش اندوزی و کسب مهارت با فرزندشان گفت و گو کنند و او را برای پذیرش موقعیت های جدید زندگی اش از پیش آماده سازند.
اگر پدر و مادر فرزندی دبستانی دارند، بهتر است پیش از آغاز مهر و بازگشایی مدرسه ها، چند بار مسیر خانه تا مدرسه را با هم پیاده طی کنند تا او کاملاً با محل و موقعیت مدرسه و چگونگی رفت و آمد به آن جا آشنا شود.
گفت و گو و صحبت درباره ی ماجراها و پیشامدهایی که در مدرسه رخ می دهد، هم یکی از راهکارهای ساده ی علاقه نشان دادن به کودک، یا نوجوان، است، و هم موجب آگاهی و آشنایی بهتر پدر و مادر از موقعیت فرزندشان در مدرسه می شود. افزون بر این، شایسته است پدر و مادرها در مورد تکلیف ها و کارهایی که فرزندشان باید در مدرسه انجام دهد، از او پرس و جو کنند و در صورت وم در نوشتن برنامه ای مناسب برای انجام تکلیف هایش به او کمک کنند. هم چنین، در مواردی که لازم می دانند نکته ای را به معلم او یادآور شوند، حتماً این کار را انجام دهند.
اگر پدر و مادری فرزندی کلاس اولی دارند:
- حتماً پیش از بازگشایی مدرسه ها، دو سه بار او را همراه خود به مدرسه اش ببرند و تمامی کلاس ها، اتاق ها و فضاهای مدرسه، به ویژه آبخوری ها و توالت ها، را به او نشان بدهند تا کودک کاملاً با محیط مدرسه آشنا شود.
- با لحنی ملایم و دوستانه فرزندشان را تشویق کنند از خواست های معلم اش پیروی کند و دستورهای او را انجام دهد. اما در همان حال، بکوشند از ترساندن بی مورد کودک از معلم، ناظم یا هم کلاسی هایش بپرهیزند.
- برنامه ی روزانه شان را به گونه ای تنظیم کنند که وقتی فرزندشان به خانه بر می گردد، حتماً یکی از آن ها، پدر یا مادر، در منزل باشند.
- روش های گوناگون دوست یابی را با فرزندشان تمرین کنند. برای نمونه، سلام کردن، لبخند زدن، دعوت به بازی و نقاشی کشیدن، تعارف کردن خوراکی، و مانند این ها را به او بیاموزند.
- تجربه های خود از مدرسه رفتن شان را با فرزندشان در میان بگذارند. بسیاری از کودکان وقتی در می یابند که پدر و مادرشان نیز، هم مانند آن ها، نگرانی ها و دل مشغولی هایی مشابه آن ها درباره ی مدرسه داشته اند، احساس آرامش می کنند.
- بکوشند فرزندشان را در چند روز نخست ماه مهر، هم صبح ها به مدرسه ببرند، و هم ظهرها دنبال او بروند. به یاد داشته باشند، اگر کودک در لحظه ی خداحافظی بی قراری کرد، و از رفتن به کلاس سرباز زد، دلگیر و ناراحت نشوند، چون این گونه واکنش ها از سوی پدر و مادر تاثیری ناخوشایند بر کودک می گذارد و او را ناراحت تر و بی تاب تر می کند. برخی پدر و مادرها برای کاستن از نگرانی و تشویش فرزندشان از راهکارهایی ساده و آسان استفاده می کنند. برای نمونه، داستانی کوتاه برایش تعریف می کنند، یا ترانه ای شاد برایش می خوانند، یا یکی از عروسک های کوچک مورد علاقه اش را درون کیفش می گذارند.
به یاد داشته باشید، روز اول مهر
- زودتر از خواب بیدار شوید.
- آرامش خودتان را حفظ کنید.
- صبحانه ای دلچسب برای خود و فرزندتان آماده کنید.
- در پوشیدن لباس و روپوش به فرزندتان کمک کنید.
- توشه ی نیم روز فرزندتان را درون کیفش بگذارید.
- اگر فرزندتان به دبستان می رود، خودتان او را به مدرسه برسانید.
- از هر گونه بحث و بگومگوی تند و ناخوشایند بپرهیزید.
- لحظه ی خداحافظی لبخند بزنید و به فرزندتان اعتماد به نفس بدهید.
دانش‌آموزان مهمترین رکن نظام آموزش و پرورش هر کشوری محسوب می‌شوند.
عواملی که می‌تواند این سرمایه ملی را برای رشد بهینه و کیفی آماده سازد، مهارت‌های رفتاری است که در محیط آموخته میشود نه فقط محفوظات علمی.
مدارس تامین‌کننده نیروی کیفی جامعه‌اند و نه فقط تامین‌کننده کمیتی از خیل عظیم نیروی انسانی که به‌عنوان تحصیل کرده روانه جامعه می‌شوند. پس شناسایی و ایجاد زمینه برای رشد خصایل ممتاز بشری، اولین دغدغه دست اندرکاران تعلیم و تربیت در کلیه فعالیت‌های علمی یا فرهنگی است که باید با تمام وجود خود را وقف ایفای این وظیفه سنگین کنند.
نشاط و شادابی در مدرسه باعث رشد و تکامل همه ابعاد وجودی یک دانش‌آموز در بعد جسمانی، شناختی، عاطفی، اخلاقی و معنوی میشود. چنانچه یک بعد از این ابعاد دچار صدمه شود و یا مورد غفلت و فراموشی قرار گیرد، دانش‌آموز به توانایی‌ها و شایستگی‌های کامل دست نخواهد یافت.
واژه مدرسه» برای بسیاری از ما یادآور صبحگاه خشک و نظامی وار، سکوت و زل زدن به تخته سیاه و جزوه نویسی در کلاس و البته زنگ تفریحی است که در حکم آزادی موقت از زندان بوده است!
حالا تصور اینکه در جایی از این دنیا، کودکان در سن هفت سالگی و دیرتر از بسیاری از هم سن و سالان خود وارد مدرسه شوند، ساعات کمتری را در مدرسه بگذرانند، خبری از کلاس خصوصی و مدرسه غیرانتفاعی نباشد، بچه ها به ندرت تکلیف و امتحان داشته باشند، بهترین تجهیزات برای مدارس فراهم شود و هیچ کس به خاطر هوش پایین تر خود ترک تحصیل نکند احتمالاً خیلی عجیب به نظر می رسد!
هیچ کس بی سواد نیست
سال‌هاست که بی‌سوادی در کشور فنلاند ریشه‌کن شده است. موهبتی که دلیل آن را باید در سیستم آموزشی منحصر به فرد این کشور جُست. این سیستم آموزشی با ویژگی‌های خاص خود سبب شده فنلاند با جمعیت اندک خود به یکی از کشورهای پیشرو در علم و فناوری بدل شود. اصلی‌ترین شاخصه این سیستم را باید دوری گزینی آن از استانداردسازی دانست.
در فنلاند محتوای درسی واحدی به مدارس اعلام نمی‌شود و تنها یک چهارچوب کلی به مدارس برای تدریس داده می شود. معلمان هر مدرسه می‌توانند محتوایی که خودشان مناسب می‌دانند را بر مبنای این چهارچوب طراحی و آموزش دهند.
یکی دیگر از ویژگی‌های بارز نظام آموزشی فنلاند، توجه به تک تک دانش آموزان و تلاش برای جلوگیری از ترک تحصیل است. در بیشتر کشورهای دنیا، دشواری دروس برای برخی از دانش‌آموزان که توانایی ذهنی کمتری برخوردارند موجب سرخوردگی و در نهایت ترک تحصیل آنها میشود.
در فنلاند سیستم آموزشی به گونه ای طراحی شده که امکان ترک تحصیل در آن تقریباً به صفر می رسد. اگر دانش آموزی در درس خاصی ضعف داشته باشد، معلم در کلاس توجه ویژه ای به نیازهای او کرده و حتی ساعات زیادتری را برای تدریس به او اختصاص می دهد. آمار نشان می دهد ۳۰ درصد از دانش‌آموزان در مدارس فنلاند در طول ۹ سال نخست تحصیل مورد حمایت ویژه معلم خود قرار می‌گیرند. همچنین روانشناس و مشاور مدرسه به دانش آموزانی که در مدرسه با مشکلات آموزشی روبرو هستند کمک می کنند.
مدارس در فنلاند دولتی و کاملاً رایگان هستند. شمار دانش‌آموزان در کلاس‌های درس در فنلاند بسیار کمتر از متوسط جهانی است. به این ترتیب امکان ارتباط مؤثر بین معلم و دانش‌آموزان و امکان توجه بیشتر معلم به تک تک دانش آموزان فراهم میشود. همچنین در درس‌های عملی، حداکثر ۱۶ دانش‌آموز در کلاس حضور دارد و به این ترتیب امکان بهره‌گیری بهتر از تجهیزات و آموزش بیشتر فراهم می‌گردد.
دوره ابتدایی در فنلاند شش سال است. معمولاً کودکان هر ۶ سال را با یک معلم می‌گذرانند. بچه‌ها معلم خود را با نام کوچک صدا می‌کند، در سر کلاس‌ها می‌توانند دمپایی به پا کنند و خلاصه اینکه کار و هوایی بسیار دوستانه در کلاس‌ها جریان دارد. در دورة ابتدایی خبری از تکلیف خانه و امتحان نیست. تنها در دوره دبیرستان، آن‌هم به شکل محدود و نه چندان رسمی، تکلیف خانه و امتحان وجود دارد. بچه ها در وقت آزاد خود به تفریح، ورزش یا فعالیت های هنری می پردازند.
منزلت والای معلمان در فنلاند
معلمان در جامعه فنلاند شان و منزلتی هم رده با پزشکان و وکلا دارند. تمامی معلمان در این کشور دارای مدرک کارشناسی ارشد هستند و معمولاً از میان ۱۰ درصد ممتاز فارغ‌التحصیلان دانشگاه انتخاب می‌شوند. همچنین معلمان حقوق و مزایای بسیار بالایی دارند. آنها هر روز تنها چهار ساعت تدریس می‌کنند و البته هر هفته باید دو ساعت در کلاس‌های آموزش ضمن خدمت شرکت کنند. شغل معلمی از شغل های پرطرفدار در فنلاند است و کثیری از شهروندان متقاضی خدمت درآن هستند.
نظام آموزشی، رمز پیشرفت فنلاند
فنلاند منابع طبیعی چندانی ندارد و به همین دلیل فنلاندی ها، نیروی انسانی را اصلی‌ترین منبع اقتصادی کشور خود می دانند. از نظر فنلاندی ها آموزش و پرورش هزینه نیست، بلکه نوعی سرمایه‌گذاری بلندمدت است. به همین دلیل شاید هیچ شگفت‌آور نباشد که درآمد ناخالص ملی فنلاند با جمعیت ۴/۵ میلیونی نفری برابر با ۲۵۰ میلیارد دلار باشد. کافی است این رقم را با درآمد ناخالص ملی ۵۱۴ میلیارد دلاری ایران هفتاد و چند میلیونی قیاس کنید تا بهتر متوجه این تفاوت شوید!
داشتن بهداشت روانی سالم نیازمند رعایت اصولی است که هم جنبه مادی و هم جنبه معنوی دارد. در واقع شاداب‌سازی را باید در ابعاد ظاهری و همچنین معنوی جست‌وجو کرد که هر یک از این موارد شامل بررسی موضوعات و مواردی مهم است که با در نظر گرفتن آنها می‌توانیم روان و جسم نوجوان را شاد کنیم. چون نوجوان باید ابتدا از درون وجودش احساس شادمانی داشته باشد و این احساس شادمانی همان حس رضایت از زندگی است که باید در تمامی ابعاد وجودش رخنه کند.یکی از شاخص‌های بهداشت روانی احساس رضایت و شادابی است. فردی که احساس می‌کند نیازهایش بدون برخورد با موانع در حال تامین است، به زندگی خود امید پیدا می‌كند و به درجه‌ای از رضایت درونی می‌رسد که همواره او را شاد نگه می‌دارد.
در این حالت فرد به زندگی دیگران علاقه مند میشود و به آنها عشق می‌ورزد.
احساس رضایت و شادی سبب پیدایش حالات روانی مختلفی میشود که دوستی، عشق، محبت، امید، خوش بینی، همراهی، همدلی و پذیرش از نمونه‌های آن است.
رئیس جمهور در مراسم آغاز رسمی سال تحصیلی 99-98 ، تاکید کرد دولت تمام تلاش خود را برای ارتقای آموزش و پرورش کشور بکار گرفته به گونه ای که از ابتدای فعالیت دولت یازدهم تاکنون بودجه آموزش و پرورش سه برابر شده و از 15 هزار میلیارد به 46 هزار میلیارد تومان رسیده و حقوق معلمان نیز در این دوره زمانی به طور متوسط چهار برابر افزایش یافته است.
به گزارش خبرآنلاین به نقل از پایگاه اطلاع رسانی دولت، حجت الاسلام و المسلمین روز دوشنبه و پس از نواختن زنگ مدرسه دخترانه شاهد حضرت خدیجه (س) همچنین با طرح پرسش مهر از دانش آموزان خواست به این پرسش پاسخ دهند که "آیا محیط مدرسه یک محیط دلپذیر، شاد ، دلخواه و پرنشاط برای شما هست؟ و دولت، خانواده، معلمان و خود دانش آموزان چکار باید بکنند که این محیط شاداب تر ، دلپذیرتر و برای دانش آموزان امن تر و دوست داشتنی تر شود؟"
رئیس جمهور با بیان اینکه آغاز مهر به عنوان عید نوروز علم، دانش، تحقیق و حرکت در مسیر پیشرفت و توسعه یک روز به یادماندنی است، گفت: خانواده های دانش آموزان از هفته ها و ماه ها قبل برای ثبت نام فرزندانشان و تهیه لباس و کتاب ، تلاش مضاعفی انجام دادند و امروز با آغاز سال جدید تحصیلی، برای همه روزی به یادماندنی است.
با تأکید بر اینکه در کنار تلاش معلمان، دانش‌آموزان، خانواده‌ها و دولت بسیار مهم است که بدانیم چه کمبودهایی باید جبران شود، ادامه داد: تلاش ما این است که وزارتخانه آموزش و پرورش و بخش‌های مدیریتی و آموزشی بتوانند آماده کار باشند و مدرسه‌ها تجهیز شوند.
رئیس جمهور با بیان اینکه بار اصلی و سنگین‌تر بر دوش معلمان است که آینده را می‌سازند و این بوستان و گل‌های زیبا را برای اینکه عطر آن در سراسر کشور به مشام همگان برسد، آماده می‌کنند، تصریح کرد: زحمات معلمان عزیز قابل جبران نیست و معلمان برای شما همانند پدر و مادر هستند و آنان نیز شما را به عنوان فرزندان خود می‌دانند.
با اشاره به اینکه معلمینی موفق هستند که به کارشان و آموزش و تربیت بچه‌ها عشق بورزند و احساس رضایت داشته باشند تا بر کمالات اخلاقی دانش‌آموزان افزوده شود، گفت: معلمین به عنوان بالاترین و مهمترین رکن کشور هستند و بسیار مهم است که محیط مدرسه برای تحصیل دانش‌آموزان لذت‌بخش باشد تا اول مهر به عنوان روز شادی و نزدیکی شود.
رئیس جمهور با بیان اینکه اساس محیط مدرسه است و همه تلاش می‌کنیم تا شما از اول شهریور در عشق رسیدن به اول مهر باشید، گفت: این شما هستید که باید حس کنید در آینده معلم خوب، پزشک حاذق، استاد دانشگاه، مدیر عالی‌مقام و مهندس خوب باشید.
در ادامه سنت طرح پرسش مهر و در هفتمین پرسش خود از دانش‌آموزان سوال کرد که آیا محیط مدرسه محیطی دلپذیر، شاد و پرنشاط است؟ برای ما بنویسید که محیط پرنشاط در مدرسه چگونه است و چه اقداماتی می‌توان انجام داد تا این محیط شاداب‌تر، دلپذیرتر و امن‌تر باشد و آن را بیشتر دوست داشته باشید.
رئیس جمهور با بیان اینکه اگر در کلاس و مدرسه رابطه نزدیکی بین خانواده و دانش‌آموز با معلم برقرار شود، پیشرفت علمی حاصل خواهد شد و مشکلات کشور کم میشود، گفت: نباید اجازه دهیم که محیط کلاس دو قطبی شود و باید دولت، خانواده و معلمین و دانش‌آموزان تلاش کنند تا محیط مدرسه دلپذیرتر و شاداب‌تر برای همه شود.
شاید در اولین نگاه احساس کنیم که انجام همه امور فوق در مدارس مستم پرداخت هزینه های سنگین باشد و مسلماً در مدارس دولتی چنین امکانی وجود ندارد، لیکن با کمی تأمل به این نتیجه می رسیم که انجام بسیاری از این پیشنهادات فوق می تواند با درایت و مدیریت صحیح با حداقل بودجه و امکانات انجام شدنی باشد. و به اشکال مختلف می توان شادابی و طراوت را به کودکان و نوجوانان این مرز و بوم هدیه دهیم و در نهایت جامعه ای شاد داشته باشیم که این خود باعث بروز رشد استعدادها و خلاقیت ها در جوانان ما خواهد شد. شاداب سازی و ایجاد روحیه شاد در دانش آموزان و جلوگیری از افسردگی آن ها باعث می شود افرادی هدفمند، کارآمد و مسئولیت پذیر در جامعه داشته باشیم. در این میان عوامل متعددی دست به دست هم داده تا این هدف محقق شود.
– مهمترین عامل نقش خانواده است، تربیت فرزند از اوان زندگی و ایجاد نشاط او و پیوند میان خانواده و مدرسه وتعامل این دو در ایجاد هماهنگی با هم می تواند روشی مؤثر برای ایجاد شادابی در فرزند پیدا و اجرا شود.
– از دیگر عوامل مهم نمازاست، نماز عاملی است مهار کننده روح انسان و باعث آرامش قلب و جلوگیری از اضطراب و افسردگی در شخص میشود، پس اجرای نماز جماعت وجلسات متعدد مربوط به نماز و اشاعه آن می‌تواند در شاداب‌سازی دانش‌آموزان مؤثر باشد.
پس با این تفاسیر می‌توان گفت با شاداب سازی محیط کمک شایانی به شادابی فرزندان و رشد همه جانبه (اخلاقی، آموزشی و……) آنها میشود.
۱- استفاده از روش های مناسب تشویق و تنبیه
۲- ترغیب دانش آموزان به فعالیت های گروهی
۳- استفاده از روش گردش علمی و نمایشنامه ای
۴- اختصاص بخشی از کلاس به گفتن لطیفه
۵- استفاده از موسیقی آرام بخش سر کلاس درس در موقعیت مناسب
۶- خواندن قصه ها و داستان های جالب و دوست داشتنی برای دانش آموزان در کلاس درس انشاء، پیام های آسمان ، ادبیات و…
الف) شاداب سازی ظاهری مدرسه
۱- فضاسازی و زیباسازی حیاط مدرسه۲- زیباسازی ساختمان مدارس۳- زیباسازی و تمیز بودن نمازخانه، کتابخانه و کارگاه۴- پوشش های ظاهری معلم ها، مدیر و کارکنان، دانش آموزان: استفاده از روپوش های شاد برای دانش آموزان و همچنین پوشش مرتب و استفاده از رنگ های شاد و روشن برای کارکنان مدرسه.۵- رعایت بهداشت: تمیز بودن محیط مدرسه، کلاس ها، بهداشت فردی، اجتماعی، دانش آموزان
ب) معلم شاد و با روحیه
معلم آهنگ و فضا و جو کلاس درس را تنظیم می کند، چنانچه قرار باشد که روح دانش آموزان پرورش و رشد یابد، باید این روند از روح معلم آغاز گردد. حال اگر روح معلم افسرده و ناتوان باشد شانس ناچیزی برای تقویت و مراقبت از روح دانش آموزان بوجود خواهد آمد. معلم با انواع روش های تدریس آشنا باشد. اطلاعاتش به روز باشد، معلم باید بداند که دانش آموزان دارای تفاوت های فردی هستند و نیز باید با روش های تشویق وتنبیه آگاهی لازم داشته باشد و پر روحیه و باانگیزه باشد. (محمودیان، ۱۳۸۳)
ج) جو مدرسه:
جو مدرسه می تواند بر اساس وفاداری و همدلی سازمان دهی شود یا افراد را در دو سوی یک دیوار بلند ناامنی و بی اعتمادی قرار دهد. داشتن فرصت های برابر، خودی محسوب شدن، پذیرفته شدن و تمایل به همکاری چند جانبه، از جمله مؤلفه های جو مدرسه می باشد.
درباره این سایت